Psycholog czy psychoterapeuta – co różni te dwie profesje? Wbrew pozorom to bardzo częste pytanie, z którym mierzy się wiele osób szukających pomocy w obszarze zdrowia psychicznego. Choć oba zawody brzmią podobnie i nierzadko funkcjonują obok siebie, ich zakres kompetencji, wykształcenie i metody pracy różnią się w istotny sposób. W dzisiejszym wpisie wyjaśnimy prostym, zrozumiałym językiem, czym zajmuje się psycholog, a czym psychoterapeuta. Dzięki temu łatwiej będzie Ci zdecydować, który specjalista może najlepiej pomóc właśnie Tobie.

Czujesz, że coś jest nie tak. Może od dłuższego czasu zmagasz się z napięciem, brakiem energii albo niepokojem, który nie chce odpuścić. Wiesz, że warto poszukać wsparcia, ale… od kogo zacząć? Psycholog? Psychoterapeuta? Który z nich będzie bardziej odpowiedni w rozwiązaniu Twoich problemów?

Kim jest psycholog?

Psycholog to osoba, która ukończyła 5 letnie studia magisterskie z psychologii (czasem w systemie 3+2). Po uzyskaniu dyplomu absolwent psychologii odbywa staż i zdobywa specjalizację – np. psychologia kliniczna, psychologia edukacyjna, psychologia sądowa czy psychologia biznesu. Dzięki temu może przeprowadzać profesjonalne testy psychologiczne, prowadzić wywiady i obserwacje oraz wystawiać opinie psychologiczne (np. przy diagnozie zdolności poznawczych).

Zakres działań psychologa

Zakres działań psychologa obejmuje przede wszystkim:

• Wsparcie krótkoterminowe – np. podczas kryzysu emocjonalnego, konfliktu osobistego lub trudności adaptacyjnych.
• Diagnoza – z wykorzystaniem wywiadów i testów, by określić potencjalne problemy. Nie jest to diagnoza medyczna, ale funkcjonalna.
• Orzecznictwo – np. opinia sądowa, ocena kompetencji kierowców, zdolności poznawczych.
• Psychoedukacja i poradnictwo – wspieranie radzenia sobie ze stresem, emocjami, konfliktami.

Psycholog nie może przepisywać leków, nie jest lekarzem i nie prowadzi farmakoterapii.

Kim jest psychoterapeuta?

Psychoterapeuta to osoba z wyższym wykształceniem – często psycholog, lekarz, pedagog, socjolog lub filozof – która ukończyła 4 letnie szkolenie psychoterapeutyczne, odbyła własną terapię i korzysta z superwizji.

Zakres działań psychoterapeuty

Zakres działań w ramach kompetencji psychoterapeuty to przede wszystkim:

• Psychoterapia długoterminowa – regularne sesje (np. raz w tygodniu), trwające miesiące lub lata.
• Praca nad źródłem problemu – traumy, chroniczny stres, schematy myślenia, trudności relacyjne
• Psychoterapia prowadzona według konkretnego nurtu – np. psychoterapia CBT, psychoterapia schematu, psychoterapia psychodynamiczna, psychoterapia systemowa, psychoterapia integracyjna, psychoterapia humanistyczna

Psychoterapeuta może, ale nie musi być psychologiem – ważniejsze są ukończone szkolenia i certyfikaty. Dzięki temu może prowadzić kliniczne formy psychoterapii dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Psycholog vs psychoterapeuta – porównanie

By ułatwić odróżnienie psychologa i psychoterapeuty, można posłużyć się tabelą poniżej:

Praktyczne przykłady z branży psychologicznej

W branży psychologicznej specjaliści od zdrowia psychicznego funkcjonują w obrębie określonych funkcji i specjalizacji. Oto kilka przykładów:

1. Psycholog szkolny – prowadzi diagnozę uczniów, testy inteligencji, poradnictwo emocjonalne w kryzysach szkolnych (np. rozłąka z rodzicem)
2. Psycholog kliniczny – zajmuje się psychologicznymi mechanizmami zaburzeń przystosowania i zaburzeń osobowości, diagnozą i terapią zaburzeń psychicznych oraz promocją i prewencją zdrowia psychicznego.
3. Psychoterapeuta w nurcie CBT – pomaga osobom z różnymi problemami emocjonalnymi i behawioralnymi poprzez zmianę ich sposobu myślenia i zachowania.
4. Psychoterapeuta systemowy dla par – wspólnie analizują relacje w związku, sesje z małżeństwem i osobno, często przez rok lub dłużej

Kiedy warto pójść do psychologa?

Kiedy warto pójść do psychologa? Rozważ taką pomoc, jeśli:

• gdy zmagasz się z bieżącymi trudnościami życiowymi (kryzys, stres, konflikt rodzinny lub zawodowy)
• gdy potrzebujesz szybkiego wsparcia psychologicznego lub psychoedukacji
• kiedy chcesz zdiagnozować problem subtelnie i zdecydować, czy potrzebna dalsza pomoc

Psycholog może być Twoim pierwszym krokiem – rozpozna, oceni sytuację i doradzi kolejne kroki, np. terapię lub psychiatrię.

Kiedy lepszy jest psychoterapeuta?

Pójście do psychoterapeuty to dojrzały krok, który może znacząco poprawić Twoje życie. Wybierz psychoterapeutę, jeśli:

• Twoje trudności są trwałe i nasilone – np. depresja, lęki, powtarzający się stres, traumy, wzorce emocjonalne
• potrzebujesz głębokiej pracy terapeutycznej, trwałej relacji i zmiany na poziomie emocji i zachowania
• gdy lekarz psychiatra lub psycholog poleci psychoterapię jako leczenie

Psychoterapeuta pomoże Ci rozpracować źródło problemu, nauczyć nowych sposobów funkcjonowania i emocjonalnej regulacji.

Psycholog vs psychoterapeuta – co wybrać?

1. Zacznij od psychologa, jeśli nie jesteś pewien, co dzieje się z Twoim życiem emocjonalnym.
2. Jeśli psycholog zidentyfikuje głębszy problem, może skierować Cię do psychoterapeuty.
3. Do psychoterapeuty od razu, jeśli już wiesz – mam długotrwałe problemy, wypalenie, traumy, zaburzenia.
4. Sprawdź nurt terapeutyczny, certyfikat szkoły oraz informację, czy terapeuta przeszedł własną terapię i korzysta z superwizji – to ważne kryteria rzetelności.

Psycholog czy psychoterapeuta – podsumowanie

Psycholog i psychoterapeuta działają w obszarze zdrowia psychicznego, ale spełniają różne role:

• Psycholog – specjalista od krótkoterminowego wsparcia, diagnozy i opiniowania; idealny na początek drogi.
• Psychoterapeuta – terapeuta prowadzący głęboką, długoterminową pracę nad osobistymi trudnościami i schematami zachowań – oparty na wykwalifikowanym, certyfikowanym szkoleniu.

Obie profesje uzupełniają się i czasem jedna osoba łączy obydwie role – ale kluczem jest świadomość, czego potrzebujesz. Jeśli dopiero zaczynasz, zacznij od psychologa; jeśli wiesz, że potrzebujesz głębokiej zmiany – psychoterapia może być właściwą drogą.