Kluczowym elementem terapii schematów jest identyfikacja tzw. schematów, czyli głęboko zakorzenionych przekonań na temat siebie i świata, które powstały w dzieciństwie i wpływają na nasze obecne funkcjonowanie. Te schematy mogą być pozytywne (np. „jestem kochany”) lub negatywne (np. „jestem nieważny”). Terapia pomaga rozpoznać te negatywne schematy, zrozumieć ich pochodzenie i nauczyć się z nimi pracować, by nie determinowały naszych reakcji i wyborów w dorosłym życiu.
Wewnętrzne dziecko w terapii schematów
Kluczowym pojęciem w tym podejściu jest „wewnętrzne dziecko” – metafora naszej emocjonalnej części, która nosi rany i potrzeby z dzieciństwa. Niewystarczające wsparcie czy akceptacja w dzieciństwie mogą prowadzić do odczuwania lęku, złości czy samotności w dorosłości. Terapia schematów pomaga „usłyszeć” nasze wewnętrzne dziecko, zrozumieć jego potrzeby i nauczyć się je zaspokajać w dorosłym życiu. Dzięki temu możemy nauczyć się jak budować zdrowsze relacje, radzić sobie z trudnymi emocjami i żyć bardziej satysfakcjonująco.
Tryby w terapii schematów
Drugim ważnym elementem są tryby – to stany, w które „wchodzimy”, gdy działają nasze schematy (czyli przekonania o nas, innych i świecie). Tryby w terapii schematów to coś w rodzaju wewnętrznego „głosu” albo nastroju, np. wewnętrzny krytyk, tryb ucieczki, odrętwienia, buntownika albo właśnie zranionego dziecka. Czasem te tryby przejmują nad nami kontrolę, powodując, że nasze reakcje są impulsywnie, wycofujemy się lub czujemy się kompletnie przytłoczeni i bezradni.
Tryb zdrowego dorosłego
W terapii schematów uczymy się rozpoznawać te tryby, rozumieć, skąd się biorą i jak wpływają na nasze życie. Kluczowym elementem w terapii jest rozwijanie trybu zdrowego dorosłego –tej części nas, która potrafi zatroszczyć się o wewnętrzne dziecko, stawia granice wewnętrznemu krytykowi i podejmuje decyzje zgodne z naszymi wartościami, a nie z lękiem czy życiem przeszłością.
Czy taka forma pracy jest dla Ciebie? Jeśli czujesz, że czasem nie rozumiesz własnych reakcji, masz trudności w relacjach, powtarzasz pewne wzorce zachowania mimo prób ich zmiany – terapia schematów może pomóc. Pracuje się głęboko, ale w bezpiecznym tempie. To zaproszenie do budowania ze sobą zdrowszej relacji – z empatią i wyrozumiałością.
