Idziesz do lekarza. Albo do dentysty. Słyszałeś, że „komuś pomógł”. Może polecał go znajomy, może ktoś z internetu. Siadasz na fotelu, zaczynacie rozmowę i… nagle okazuje się, że on wcale nie jest specjalistą za jakiego się podaje. Nigdy nie skończył studiów. Ale „dużo czytał i ma intuicję”. Brzmi absurdalnie? Oczywiście, ponieważ nie każdy fotel to terapia.

A jednak – w świecie zdrowia psychicznego to zdarza się częściej, niż myślisz.

Coraz więcej osób „po prostu chce pomagać”, nie mając ani odpowiedniej wiedzy, ani uprawnień – bazując wyłącznie na własnym doświadczeniu i trudnościach. Problem w tym, że zamiast pomóc, mogą poważnie zaszkodzić. Dlatego jeśli myślisz o terapii, przeczytaj ten tekst, zanim wejdziesz do gabinetu.

Terapia u psychologa/psychoterapeuty: Czego się spodziewać, a co powinno zapalić czerwoną lampkę?

Twoja pierwsza wizyta w gabinecie? Nie wiesz, czego się spodziewać. Czy to będzie rozmowa? Testy? Cisza? A może ktoś zacznie Ci mówić, co masz robić ze swoim życiem?

Nic dziwnego, że masz pytania. W internecie krąży mnóstwo mitów, a na forach często wypowiadają się osoby bez wykształcenia kierunkowego, które „po prostu chcą pomóc” – co niestety nie zawsze idzie w parze z profesjonalizmem.

Ten tekst stworzyłam z myślą o Tobie, jeśli:

• nigdy nie byłeś/aś na terapii,
• nie wiesz, kim dokładnie jest psycholog, a kim psychoterapeuta,
• chcesz się dowiedzieć, co jest OK w gabinecie, a co absolutnie nie.

Kto jest kim? Psycholog, psychoterapeuta, CBT

Psycholog – osoba po studiach magisterskich z psychologii. Może pracować np. w szkole, firmie, szpitalu. Ma wiedzę o funkcjonowaniu psychiki, ale nie każdy psycholog prowadzi terapię.

Psychoterapeuta – ktoś, kto ukończył dodatkowe, kilkuletnie (!) szkolenie psychoterapeutyczne (w uznanym nurcie, np. CBT, psychodynamicznym, humanistycznym). Psychoterapeuta może być psychologiem, ale nie musi – bywa np. lekarzem psychiatrą. Niestety brak ustawy o zawodzie dopuszcza osoby bez kierunkowego wykształcenia do studiów podyplomowych z psychoterapii.

Psychoterapeuta CBT (poznawczo-behawioralny) – pracuje w nurcie, który koncentruje się na tym, jak Twoje myśli, emocje i zachowania wzajemnie na siebie wpływają. Terapia CBT jest konkretna, często krótsza, skupiona na bieżących problemach i rozwijaniu skutecznych strategii radzenia sobie.

Co jest ważne w profesjonalnym gabinecie?

Co jest ważne w profesjonalnym gabinecie? Na co zwrócić uwagę?

Wykształcenie i certyfikaty

Terapeuta powinien być w trakcie lub po ukończeniu szkoły psychoterapii akredytowanej przez np. PTTPB (Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej). Może posiadać certyfikat terapeuty CBT – ale już w trakcie szkolenia może prowadzić terapię pod superwizją.

Superwizja i interwizja

W dobrym gabinecie terapeuci regularnie korzystają z superwizji, czyli konsultują swoją pracę z bardziej doświadczonymi terapeutami – oczywiście z zachowaniem pełnej poufności. Odbywają także interwizje koleżeńskie – czyli wymianę doświadczeń, by dbać o jakość pracy. To nie znaczy, że ktoś „mówi o Tobie za plecami” – wręcz przeciwnie: Twój proces traktowany jest z powagą i szacunkiem.

Kodeks etyczny

Terapeuta pracuje zgodnie z kodeksem etycznym swojego towarzystwa zawodowego – obowiązują go m.in. zasady poufności, brak kontaktów towarzyskich z pacjentem, zakaz oceniania. Jeśli terapeuta te granice przekracza – to red flag, czyli sygnał ostrzegawczy.

Green flags, czyli co jest OK w terapii?

✔ Terapeuta na początku terapii przedstawia się, mówi, jakie ma kwalifikacje i w jakim nurcie pracuje.
✔ Wyjaśnia zasady poufności i informuje o superwizji.
✔ Nie ocenia – tworzy bezpieczną, neutralną przestrzeń do rozmowy.
✔ Wspólnie z Tobą ustala cele terapii i zasady spotkań.
✔ Pyta o zgodę na ewentualne nagrywanie sesji do superwizji.
✔ Dba o granice – nie proponuje kontaktów poza terapią, nie komentuje wyglądu ani życia prywatnego w sposób nieprofesjonalny.
✔ W razie potrzeby kieruje Cię do innego specjalisty – np. psychiatry, lekarza czy innego terapeuty.

Red flags, czyli co powinno zapalić Ci czerwoną lampkę?

🚩 Terapeuta nie mówi, jakie ma wykształcenie ani w jakim nurcie pracuje, udziela wymijająco odpowiedzi.
🚩 Twierdzi, że nie potrzebuje superwizji ani zasad etyki.
🚩 Nie ustala zasad spotkań, sesje odbywają się nieregularnie, „ z przypadku”
🚩 Opowiada o swoim życiu prywatnym, daje „złote rady”, mówi Ci, co masz robić.
🚩 Próbuje nawiązać kontakt poza sesjami – np. przez media społecznościowe, prywatne wiadomości, nieodpowiednie komentarze.
🚩 Twierdzi, że tylko on może Ci pomóc i zniechęca do innych form wsparcia.
🚩 Nie szanuje Twoich granic, przerywa, ocenia, narzuca swoje przekonania.

Jak sprawdzić, czy ktoś naprawdę jest terapeutą?

To proste:

• Zapytaj o szkołę psychoterapii, certyfikat, doświadczenie – masz do tego pełne prawo!
• Sprawdź, czy widnieje w rejestrze na stronie PTTPB (dla terapeutów CBT):
  https://www.pttpb.pl/licencjonowani-terapeuci
• Zajrzyj na jego stronę internetową lub profil gabinetu – najczęściej znajdziesz tam informacje o kwalifikacjach.

Jeśli coś Cię niepokoi albo nie czujesz się bezpiecznie w relacji z terapeutą – masz prawo odejść.

A co z osobami, które „po prostu chcą pomóc”, oferują bezpłatne spotkania, konsultacje?

Pomocni ludzie to skarb – ale dobre chęci to nie to samo co kompetencje. Psychoterapia to odpowiedzialna praca, wymagająca wieloletniego kształcenia, ciągłego rozwoju i pracy nad sobą, i własnej psychoterapii.

Tak jak nie idziesz do kogoś, kto tylko udaje lekarza, tak samo nie szukaj pomocy psychicznej u osoby, która tylko podaje się za terapeutę.

Psychoterapia to nie magia

Nie działa od razu. Nie zawsze jest łatwa. Ale w profesjonalnym gabinecie masz prawo czuć się:

✔ Wysłuchany/a
✔ Bezpieczny/a
✔ Traktowany/a z szacunkiem

Pamiętaj – nie każdy fotel to terapia. To Twoje zdrowie. Twój czas. Twoje pieniądze. Twoje życie. Wybieraj mądrze – i nie bój się pytać.