Psychoterapia to obszar, w którym spotykają się nauka, doświadczenie i ludzka potrzeba zrozumienia samego siebie. Jedną z najczęściej stosowanych i najlepiej przebadanych metod jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. Choć brzmi nieco „akademicko”, w praktyce okazuje się podejściem niezwykle praktycznym i przyjaznym człowiekowi.

Skąd się wzięła psychoterapia poznawczo-behawioralna?

Historia CBT sięga lat 60. XX wieku. To właśnie wtedy Aaron T. Beck, amerykański psychiatra, zauważył, że jego pacjenci cierpiący na depresję często mają powtarzające się, negatywne myśli. Dotyczyły one głównie siebie, otaczającego świata i przyszłości. Te schematy myślowe – jak to Beck nazwał: „automatyczne myśli” – nie były tylko objawem, ale czynnikiem podtrzymującym cierpienie.

Równolegle psycholog i psychoterapeuta Albert Ellis rozwijał tzw. terapię racjonalno-emotywną, kładącą nacisk na rolę przekonań w kształtowaniu emocji. Połączenie podejścia poznawczego (czyli dotyczącego naszych myśli) oraz behawioralnego (czyli skupionego na zachowaniach) dało fundament pod to, co dziś określane jest jako psychoterapia poznawczo-behawioralna.

Psychoterapia CBT – skąd ta nazwa?

Nazwa psychoterapia poznawczo- behawioralna, określana również jako psychoterapia CBT (Cognitive Behavioral Therapy) to wynik połączenia dwóch nurtów:

Poznawczo – bo CBT koncentruje się na sposobie, w jaki interpretujemy wydarzenia. To nasze myśli nadają znaczenie temu, co przeżywamy.

Behawioralna – bo terapia nie zatrzymuje się na analizie. Chodzi o działanie, eksperymentowanie w życiu codziennym i uczenie się nowych, zdrowszych nawyków.

To właśnie połączenie myśli i zachowań czyni CBT tak skuteczną – nie ogranicza się do rozmowy, ale daje narzędzia, które można realnie zastosować.

Skuteczna terapia w leczeniu depresji… i nie tylko

Początkowo psychoterapia poznawczo-behawioralna była stosowana głównie w leczeniu depresji. Z czasem jednak badania naukowe i praktyka kliniczna pokazały, że jej skuteczność jest znacznie szersza. Obecnie CBT znajduje zastosowanie m.in. w:

• leczenie zaburzeń lękowych (np. fobia społeczna, ataki paniki, lęk uogólniony)
• leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD)
• leczenie PTSD
• leczenie uzależnień
• leczenie problemów z odżywianiem
• leczenie bezsenności

W ostatnich dekadach pojawiły się także tzw. „trzecia fala” CBT, obejmująca podejścia takie jak terapia akceptacji i zaangażowania (ACT) czy terapia oparta na uważności (Mindfulness-Based Cognitive Therapy – MBCT). One również cieszą się dużym wsparciem badań i odpowiadają na wyzwania współczesnego życia.

Udokumentowane naukowo osiągnięcia CBT

Jednym z największych atutów CBT jest to, że to terapia naukowo potwierdzona. Istnieje setki badań klinicznych pokazujących, że skutecznie redukuje ona objawy depresji i lęku, a efekty często utrzymują się długo po zakończeniu procesu terapeutycznego.

W wielu krajach CBT uznaje się za „złoty standard” psychoterapii – to właśnie tę metodę najczęściej rekomendują organizacje zdrowia publicznego, m.in. National Institute for Health and Care Excellence (NICE) w Wielkiej Brytanii.

Dlaczego psychoterapia poznawczo- behawioralna jest tak ceniona?

Psychoterapia poznawczo- behawioralna jest:

• konkretna i praktyczna – pacjent uczy się rozpoznawać swoje schematy myślenia i zmieniać je w codziennych sytuacjach,
• krótkoterminowa – zazwyczaj trwa od kilku do kilkunastu miesięcy,
• partnerska – terapeuta i pacjent pracują razem, a proces ma jasno określone cele.

To podejście uczy, że choć nie zawsze możemy kontrolować to, co się wydarza, mamy wpływ na to, jak to interpretujemy i jakie działania podejmujemy.

Psychoterapia poznawczo- behawioralna – podsumowanie

Terapia poznawczo-behawioralna to coś więcej niż metoda psychoterapii – to sposób na lepsze zrozumienie siebie i odzyskanie wpływu na swoje życie. To proces, który łączy w sobie naukową rzetelność z praktycznymi narzędziami, pomagającymi radzić sobie z trudnościami.

Dlatego jeśli zastanawiasz się nad rozpoczęciem terapii, psychoterapia CBT może być dobrym punktem wyjścia – szczególnie jeśli szukasz podejścia, które jest sprawdzone, efektywne i daje realne rezultaty.